Lutownice transformatorowe, gazowe, oporowe

Lutownice - krótka charakterystyka 

Lutownice to elektronarzędzia doskonale znane wszystkim majsterkowiczom i modelarzom. Niejednokrotnie zdarza się przecież konieczność połączenia ze sobą dwóch przerwanych przewodów bądź połączenia ze sobą dwóch (najczęściej metalowych) elementów. To właśnie do takich zdań zostały stworzone lutownice. Wybór odpowiedniego modelu nie należy jednak do najprostszych czynności - w tym tekście postaramy się Państwu pomóc i odpowiedzieć na dręczące pytania. Co więcej, na stronie bimex.pl posiadamy szeroką ofertę lutownic i innych elektronarzędzi!

Lutownice - jak działa lutownica?

Jak już ustaliliśmy, lutownice służą do łączenia ze sobą dwóch elementów, wykonanych najczęściej z metalu i niekiedy z tworzywa sztucznego. Zasada ich działania jest dość prosta - przepływający prąd o dużym natężeniu powoduje nagrzewanie się grota - i to w zasadzie tyle. Kluczowe jest jednak wykorzystanie odpowiedniego spoiwa, które po kontakcie z grotem topi się, a po zastygnięciu łączy ze sobą dwa elementy. Materiały na spoiwa muszą spełniać ściśle określone właściwości - przede wszystkim ich temperatura topnienia musi być na tyle niska, by rozgrzana końcówka lutownicy była w stanie go rozpuścić. Jako najczęściej wykorzystywane materiały spoiw stosuje się min. cynę, miedź bądź srebro. Niegdyś  wykorzystywało się ołowiowe spoiwa, które posiadały bardzo dobre własności lutownicze, jednakże sam ołów (szczególnie po roztopieniu) jest szkodliwy dla ludzkiego organizmu i z tego względu zaczęto szukać innych rozwiązań. 

Jakie są rodzaje lutownic i czym się różnią?

Zasadniczo wyróżniamy trzy rodzaje narzędzi lutowniczych: oporowe, transformatorowe i gazowe. Zanim jednak poznamy wady i zalety każdego z nich warto przypomnieć sobie podstawowe pojęcia z elektrotechniki - po to, aby lepiej zrozumieć zasadę działania jednej i drugiej.

Lutownice oporowe - nazywane także grzałkowymi, posiadają cienki grot, który w rzeczywistości jest zwykłym rezystorem o dużej rezystywności (oporze elektrycznym). Opór elektryczny to zdolność przeciwstawiania się przepływowi prądu - w tym procesie wytracana energia elektryczna zamieniana jest na ciepło, dzięki czemu grot nagrzewa się do wysokich temperatur i umożliwia lutowanie. Cienki grot umożliwia precyzyjne lutowanie.

Lutownice transformatorowe - jak sama nazwa wskazuje, posiadają wbudowany transformator, który zmienia natężenie prądu na większe. Przepływający prąd o dużym natężeniu rozgrzewa grot i umożliwia lutowanie. Zasada działania jest bardzo podobna do lutownic oporowych, jednak tamte nie posiadają wbudowanych transformatorów.

Lutownice gazowe - to najmniejsze i najbardziej poręczne urządzenia lutownicze. Doskonale sprawdzają się podczas łączenia większych elementów metalowych, przewodów i wielu innych elementów. Z racji tego iż średnica dyszy jest dość spora, lutownice gazowe absolutnie nie nadają się do precyzyjnej pracy. Zasadą działania bardzo przypominają opalarki.

Na rynku dostępne są także stacje lutownicze, których nie należy jednak rozpatrywać jako rodzaju, a bardziej osprzętu lutowniczego. Najczęściej współpracują z lutownicami oporowymi i umożliwiają dostosowanie parametrów do indywidualnych potrzeb. To ciekawa propozycja do zadań, w których wymagana jest duża precyzja.

Lutownica porowa czy transformatorowa - która do jakich zastosowań?

Kiedy poznaliśmy już nieco głębiej budowę i zasadę działania jednego i drugiego rodzaju narzędzi lutowniczych, warto zastanowić się jak wpływa to na realne zastosowania i możliwości. Lutownice oporowe posiadają dużo cieńsze groty dzięki czemu umożliwiają bardziej precyzyjne łączenie niewielkich części. Są przeznaczone głównie do amatorskiego użytku i doskonale sprawdzą się w rękach modelarzy i początkujących elektryków.

Lutownice transformatorowe to z kolei bardziej zaawansowane urządzenia, przystosowane do łączenia większych elementów. Ich grot jest znacznie grubszy, co pozwala na bieżące topienie większej ilości spoiwa. Przez swoje gabaryty nie nadają się jednak do zadań wymagających dużego skupienia i precyzji.

Lutownice - na co warto zwrócić uwagę przy wyborze?

Kiedy wiemy już, jaki rodzaj lutownicy spełni nasze oczekiwania, warto pochylić się trochę nad parametrami technicznymi, co umożliwi nam wybór sprzętu maksymalnie dopasowanego do naszych potrzeb. Lutownice to elektronarzędzia generujące bardzo dużą moc, więc praktycznie w każdym przypadku zasilane są sieciowo (prądem z gniazdka). Bardzo istotny jest także zakres temperaturowy, czyli maksymalna temperatura, do jakiej może nagrzać się grot lutownicy. Jest to istotne z punktu widzenia tego, jakiego spoiwa używamy. 

W przypadku pracy z lutownicą narażeni jesteśmy na kontakt z bardzo wysokimi temperaturami i ciekłym metalem - z tego względu warto zaopatrzyć się w odzież ochronną i w tym rękawice ochronne. Wszystko po to, aby maksymalnie zwiększyć swoje bezpieczeństwo i zniwelować ryzyko oparzenia. Warto zaopatrzyć się także w proste okulary ochronne - podczas lutowania istnieje ryzyko powstawania iskier, dlatego wskazana jest kompleksowa ochrona oczu.